آیا سعودی‌ها در کودتای ترکیه دست داشتند؟

کودتای نافرجام در ترکیه با واکنش های متفاوت کشور های منطقه همراه بود. در این میان واکنش دو کشور عربی قطر و عربستان از همه جالب تر بود. در حالی که امیر قطر در همان ساعات اولیه و در بحبوحه بحران تلاش کرد حمایت خود را از اردوغان آشکار و حتی آمادگی دوحه برای ارسال نیروی نظامی به ترکیه را اعلان کند، عربستان سیاست سکوت در پیش گرفت. عادل الجبیر، وزیر خارجه عربستان در نخستین ساعات وقوع کودتا در ترکیه در کنفرانسی خبری در واشنگتن، گفت که نمی تواند درباره آن موضع گیری کند. به اعتقاد برخی تحلیل گران، چنین موضع گیری علاوه بر این که می تواند در روابط میان اردوغان با پادشاهی عربستان تاثیر منفی داشته باشد، بدبینی هایی را نیز نسبت به نقش عربستان در رابطه با این کودتا مطرح می کند. عادل الجبیر همچنین در کنفرانس خبری خود و در واکنش به اتفاقاتی که در ترکیه رخ می دهد اظهار کرد «وقایع کنونی این کشور در شرایط فعلی قابل پیش بینی نیست» .اما آن چه بدبینی ها نسبت به سعودی ها را بیشتر می کند اظهارات پیشتر الجبیر در آمریکا درباره سیاست های آنکاراست. عادل الجبیر، روز جمعه پس از ملاقات با همتای آمریکایی خود، جان کری و سوزان رایس، مشاور امنیت ملی آمریکا گفته بود: «ترکیه به خوبی می داند قادر نیست به این سادگی به معارضین سوری خیانت کند» . وی از موضع این روز های بینالی ایلدیریم، نخست وزیر ترکیه درباره عادی سازی رابطه با سوریه ابراز شگفتی کرد و افزود: «ایلدیریم به خوبی می داند ترکیه از سوی کرد ها در معرض تجزیه قرار دارد و ارتکاب هر گونه اشتباه از سوی آنکارا، ترکیه را به طرف شکست و فروپاشی سوق خواهد داد» .
 
عصبانیت سعودی ها
 
ترکیه در سال های گذشته به جای هماهنگی و همکاری با سوریه، همسایه جنوبی خود در زمینه مبارزه با تروریسم دست در دست عربستان گذاشت و هیزم آتش این بحران را تأمین کرد. دخالت گسترده ترکیه وعربستان در سوریه باعث شد که روسیه به صورت مستقیم وارد میدان شود و با کمک مستشاران نظامی ایران تا حدودی تلاش های کشورهای حامی تروریست ها را مهار کند. با این حال چیزی نگذشت که بحران تروریسم در سوریه به ترکیه منتقل شد. امری که به ندامت دیپلماتیک اردوغان در عرصه جهانی انجامید. در صورتی که ترکیه معتقد به ضرورت ایجاد تغییری بنیادین در سیاست های خود در قبال سوریه باشد، عربستان به عنوان یکی از بازیگران اصلی این بحران که منفی ترین نقش ها را نیز برعهده داشته از این صحنه خارج خواهد شد. خروج ترکیه از سوریه موجب خواهد شد تا عربستان به عنوان مهم ترین همپیمان ترکیه در بحران سوریه بار دیگر به سرنوشتی مانند آنچه در یمن برسرش آمد مبتلا شود و تنها بماند. تحلیل گران سیاسی معتقدند حاکمان کینه توز عربستان به این آسانی حاضر به از دست دادن مهم ترین هم پیمان خود در حوادث سوریه نیستند. از سوی دیگر دولت ترکیه آخرین سنگر حمایت از اخوانی های منطقه است. اسلام اخوانی سال ها به عنوان الگوی جانشین اسلام سعودی مطرح بوده است. ریاض پیشتر تجربه و سابقه مشارکت در یک کودتای خونین علیه دولت اخوانی محمد مرسی را در کارنامه خود دارد. از همین روست که برخی از گمانه زنی ها احتمال دست داشتن دربار سعودی در کودتای نافرجام روز جمعه در ترکیه را مطرح می کنند. گمانه ای که در صورت حقیقت داشتن احتمالا معادلات منطقه ای را دچار تغییرات اساسی خواهد کرد.