صفحه نخست » اجتماعی

راه حل قطعی درمان وسواس در شستشو

وسواس شستشو ، کلمه ای که شاید برایتان آشنا باشد چرا که یا خودتان آن را تجربه کرده اید یا در اطرافیانتان دیده اید. در این مطلب یک درمان فوق العاده برای وسواس را به شما معرفی می کنیم.

کد خبر: ۷۶۱۳۵

تاریخ انتشار:۰۹ فروردين ۱۳۹۷ - ۱۷:۱۵ - 29 March 2018

به گزارش روزپلاس وسواس شستشو عبارت است از احساسی آزاردهنده مبنی بر اینکه آلودگی‌ها علی‌رغم بارها شستشو هنوز از بین نرفته‌اند. این وسواس یکی از شایع‌ترین انواع اختلال وسواس فکری‌ـ‌عملی (OCD) است که البته جزو درمان‌پذیرترین وسواس‌ها نیز به شمار می‌رود. بسیاری از مبتلایان به این بیماری تصور می‌کنند هرگونه تماس اتفاقی یا قرارگیری در معرض آلودگی‌ها منجربه آلودگی کامل و آسیب جدی می‌شود. بیماری که به‌موجب این طرز تفکر دائما نگران حفظ خود از آلودگی‌هاست، به نظافت و شستشوی افراطی روی می‌آورد، اما باز هم به‌سختی احساس تمیزی می‌کند. وسواس شستشو معمولا به دو شکلِ تردید در مورد تمیزی و تحمل‌ناپذیری این تردید ظاهر می‌شود. فرض کنید مجبور شده‌اید دست‌تان را در جایی تاریک با فشار آب کم بشویید، اما همین که شستن دست‌ها تمام می‌شود این تردید مثل خوره به جان‌تان می‌افتد که دست‌تان را خوب نشسته‌اید، حال آنکه سرسختانه باور دارید ادامه‌ی زندگی شما به شستشوی بی‌کم‌ و کاست دست‌ها بستگی دارد. چه احساس آزاردهنده‌ای است مگر نه؟! این دقیقا همان تردید جان‌فرسایی است که مبتلایان به وسواس شستشو شب و روز با آن دست و پنجه نرم می‌کنند. فرد بیمار برای اینکه از شر این تردید خلاص شود، عمل شستن را به دفعات زیاد تکرار می‌کند و به‌تدریج به مرحله‌ای می‌رسد که دیگر حاضر نیست دست از شستشو بردارد. اساسا وقتی فردی تسلیم این پنداشت می‌شود که باید فعل شستن را بدون نقص انجام بدهد، نگرانی پیرامون لزوم تمیزی کامل و نیاز به پرهیز از آلودگی‌ها در ذهنش قوت می‌گیرد، تا آنجا که دیگر امکان تمیز شدن در حد لازم به‌سادگی میسر نیست.

رفتاردرمانی، یک روش موثر برای وسواس

قبل از هر چیز باید بگوییم که این روش حتما باید با نظارت روانشناس انجام شود و نمی توانید خودتان به تنهایی از این روش بهره بگیرید. این روش درمانی از دل یک سنت نظریِ پرمایه در روان‌شناسی موسوم به شناخت‌ـ‌رفتاردرمانی اقتباس شده است. درمانگران می‌توانند این روش را که بر پنج مرحله استوار است، چرخه‌وار تکرار کنند تا وسواس بیمار به‌تدریج برطرف شود.

طبقه‌بندی ترس‌ها: بیمار ابتدا باید به کمک درمانگر آلودگی‌هایی را که هراس‌انگیز می‌پندارد، بر اساس شدت ترس از شدیدترین به ضعیف‌ترین فهرست کند. برای مثال شاید یک فرد مبتلا به وسواس شستشو بتواند دستمالی را که روی زمین افتاده علی‌رغم کثیفی تحمل کند، اما نتواند به کف زمین در صورتی‌که حسابی برق نیفتاده باشد مستقیما دست بزند. دستگیره‌ی در، نشیمنگاه توالت فرنگی و دستگیره‌‌ی داخل واگن مترو از جمله‌ی دیگر مواردی هستند که می‌توانند در این فهرست جای بگیرند.

خودنظارتی: ثبت تعداد دفعات شستشوی دست‌ها در مبتلایان به وسواس شستشو در بهبود علائم بیماری مؤثر است. خودنظارتی در مراحل بعدی درمان، به‌ویژه زمانی که مرحله‌ی مواجهه‌سازی و جلوگیری از پاسخ (پاسخ‌=‌شستشو) آغاز می‌شود، در پیگیری میزان موفقیت بیمار در انجام تمرینات رفتاری کاربرد دارد. فرد می‌تواند از طریق خودنظارتی به میزان بهبود علائم وسواس در طول دوره‌ی درمان پی ببرد. بنابراین وقتی بیمار پیشرفت هفتگی خود را به اتفاق درمانگر بررسی می‌کند، راحت‌تر و دقیق‌تر می‌تواند به خاطر بیاورد که پیشرفت این هفته‌ی او چگونه و تحت چه شرایطی حاصل شده است. برای مثال فرد ممکن است در سه روز نخست آغاز تمرینات خیلی خوب عمل کند، اما چند روز قبل از ملاقات بعدی با درمانگر در اجرای تمرینات و کنترل رفتارهای وسواس‌گونه‌ی خود دچار مشکل شود. این بیمار اگر طرز رفتار خود را با جدیت پیگیری و ثبت نکند، ممکن است خودش یا حتی درمانگر را به این اشتباه بیندازد که هیچ پیشرفتی از جلسه‌ی قبل نداشته است، حال آنکه اگر فرم‌های خودنظارتی را به‌دقت پر کند معلوم می‌شود که پیشرفت داشته و فقط میزان پیشرفت او در مقایسه با روزهای نخست اندکی متغیر بوده است.

مواجهه‌سازی و جلوگیری از پاسخ: در این مرحله درمانگر باید بیمار را با هریک از موارد فهرست بالا مواجه کند (درمانگر باید از آخرین مورد فهرست که کمترین ترس را در بیمار ایجاد می‌کند شروع کند)، اما فرد نباید پس از مواجهه با آلودگی دست به شستشوی وسواس‌گونه بزند. مواجهه‌سازی از افکار وسواس‌گونه‌ی بیمار در مورد کثیفی یا تمیزی جلوگیری می‌کند و علائم بیماری را سریع‌تر رو به بهبود می‌برد. مزیت دیگر مواجهه‌سازی جلوگیری از «اثر تقابل» است. البته این مرحله برای افرادی که شدیدا به پرهیز از آلودگی‌ها اصرار دارند رنج‌آورتر است.

مواجهه‌سازی مجدد: بیمار پس از شستن دست‌ها (قطعا شستن غیر وسواس‌گونه‌ی دست‌ها به‌علت ضرورت رعایت بهداشت هیچ ممانعتی ندارد) باید مجددا در معرض آلودگی قرار بگیرد. گاهی بیماران از مواجهه‌ی مجدد با آلودگی مقاومت می‌کنند، اما این استراتژی روند درمان را سرعت می‌بخشد. هدف از تکرار مواجهه‌ این است که بیمار بپذیرد پرهیز از آلودگی اجتناب‌ناپذیر است و همیشه نمی‌تواند کاملا تمیز باشد. درمان تردید بیمار در مورد تمیزی هدف دیگر مواجهه‌سازی مجدد است، یعنی درمانگر با تکرار مواجهه به فرد القا می‌کند که می‌تواند علی‌رغم آلوده شدن هنوز احساس تمیزی کند.

مسائل قراردادی: روند درمان وسواس شستشو و جلو بردن مواجهه‌سازی بیمار با تک‌تک مواردی که در مرحله‌ی آغازین فهرست شده‌اند مانند یک توافق قراردادی است، حال آنکه فرد در زندگی روزمره به احتمال زیاد با آلودگی‌های هراس‌انگیز دیگری نیز مواجه خواهد شد که شاید در این فهرست نباشند. بیمار می‌تواند پس از مواجهه با مواردی که در فهرست نیستند عمل شستشو را انجام بدهد، اما فورا باید خود را با یکی از مواردی که جزء فهرست است مواجه کند. برای مثال شاید بیمار و درمانگر توافق کرده باشند که فرد فعلا به دستگیره‌‌ی در دست بزند و سعی کند از آلودگی دستگیره‌ی در نترسد، اما تا اطلاع ثانوی دستگیره‌ی در سرویس بهداشتی شامل این توافق نیست. حال اگر بیمار احیانا به دستگیره‌ی در سرویس بهداشتی دست زد، توصیه می‌شود فورا پس از شستن دست‌ها به دستگیره‌ی در جای دیگری غیر از سرویس بهداشتی دست بزند.

الو دکتر

سایر اخبار

سهمیه 20 هزارنفری کسرخدمت‌های جدید سربازی امسال به چه‌کسانی می‌رسد؟

غول‌های طلایی دنیا کجا هستند؟

برنامه های جدید وزارت آموزش و پرورش در سال جاری از زبان بطحایی

داشتن ریش برای سلامتی مردان چه فوایدی دارد؟

عدد مشخصی به دریافتی‌های معلمان اضافه شد/ «رتبه‌بندی فرهنگیان با افزایش حقوق ارتباط دارد؟

ناراحتی دو بازیکن تیم‌ملی از برانکو

درباره «آستیگماتیسم» چه می دانید؟

ماجرای دندانپزشکی عجیب فرح پهلوی!

با ۵۰ میلیون تومان چه خودرو‌هایی می‌توان خرید؟ +جدول

ارتباط میان هوش بالا با طول عمر