طرح تو طرح در رویداد طرحی نو، مسابقات معماری در ایران را به بوته‌ی نقد گذاشت

به گزارش روزپلاس، در رویداد طرحی نو  که به همت پلتفرم «طرح تو طرح» برگزار شد، اهالی اکوسیستم معماری و صنعت ساختمان ایران ضمن آشنایی با تاریخچه و انواع مسابقات معماری در جهان و اکوسیستم دیجیتال آن، فرصت‌ها و چالش‌های مسابقات معماری را نقد و تحلیل کردند. 

در این رویداد که توسط پلتفرم برگزاری مسابقات معماری طرح تو طرح، با هدف رونمایی از گزارش جامع وضعیت مسابقات معماری ایران و جهان و بررسی فرصت‌ها و چالش‌های مسابقات معماری و نقش فناوری و استارتاپ‌ها در آن در تاریخ ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ برگزار شد، کارشناس و متخصصان به بررسی موضوع مسابقات معماری و نقش آن در تحول دیجیتال صنعت پرداختند.

 
ارائه‌ی گزارش جامع مسابقات معماری در ایران و جهان

در ابتدای این رویداد رسول مدرس، ‌هم‌بنیانگذار و رییس هیات‌مدیره‌ی پلتفرم طرح‌توطرح، گزارشی از تاریخچه و انواع مسابقات معماری در جهان، نقش این مسابقات در پیشبرد صنعت ساخت‌وساز و تأثیر آن‌ها بر زندگی مدرن را تشریح کرد و سپس انواع این مسابقات را برشمرد.

وی در این زمینه گفت: «مسابقات معماری به روش‌های مختلفی در دنیا برگزار می‌شوند که برگزاری مسابقات برای پروژه‌های بخش خصوصی که برای پروژه‌های واقعی، و نه صرفا جوایز برگزار می‌شوند با رشد فناوری دیجیتال گسترده‌تر و برای همه در دسترس‌تر شده‌اند. به این واسطه، معماران به طیف وسیعی از کارفرمایان و پروژه‌های با نیاز معماری، دسترسی دارند و از طرفی سازندگان و کارفرمایان، می‌توانند به تناسب با هر پروژه‌، ایده‌ها و طرح‌های مختلف را بررسی و بر اساس نیاز خود کار را به طرح و معمار برگزیده واگذار کنند.»

وی در مورد سایر مزایای مسابقات گفت: «انتظار خروجی متناسب با جوایز تعیین‌شده، شناختن استعدادهای ناشناخته، ایجاد آرشیو و تاریخچه‌ی مسابقات و ایجاد دیتابیسی از کارهای ارسال شده، دسته‌بندی معماران شرکت‌کننده در مسابقات بر اساس تجربه، محل کار، تخصص و سوابق و در نهایت امکان تیم‌سازی و انجام پروژه‌های بزرگ از مزایای مهم پلتفرم‌های برگزاری مسابقات در دنیاست که طرح تو طرح در این زمینه در ایران سعی کرده است تمامی این مزایا را برای جامعه‌ی معماری ایران به ارمغان آورد.»

وی به عنوان مزیت ایجاد تاریخچه‌ی آثار در مسابقات به مسابقه‌ی طراحی پل طبیعت اشاره کرد و گفت: «حتی کسی نمی‌داند رتبه‌های دوم و سوم این مسابقه چه کسانی هستند و چه طرح‌هایی هستند و شاید حتی دیدن صدها آثار دیگری که به این مسابقه ارسال شده‌اند می‌توانست آموزش جذابی برای جامعه‌ی معمار جوان باشد. بنابراین در کنار شفافیت، داشتن تاریخچه‌ی مسابقات و ارزیابی روند برگزاری یک مسابقه و در پایان دیدن روندی از کارهای مسابقه‌ای یک معمار، یکی از مهم‌ترین مزیت پلتفرم‌های مسابقه چون طرح تو طرح هستند.»

رسول مدرس روند پیشرفت پلتفرم‌ها و مسابقات معماری در نتیجه‌ی رشد اینترنت را در ۳ نسل طبقه‌بندی کرد و افزود: «در نسل اول استفاده از ابزار دیجیتال و اینترنت از اوایل قرن ۲۱، تنها شاهد ارسال دیجیتالی آثار به مسابقه بودیم. اما در نسل دوم، امکان به نمایش درآمدن آنلاین آثار ارسالی و روند داوری نیز به آن افزوده شد. اما تحول اصلی در حوزه‌ی تحول دیجیتال در نسل سوم و در سال‌های اخیر و با ظهور استارتاپ‌های جهانی شکل گرفته که در این نسل شاهد مدل‌های درآمدی جدید در کنار فیچرها و امکانات متعدد هستیم. تضمین مالی از کارفرما برای مسابقه و شکل‌دهی به روندهای شفاف برای پرداخت، ایجاد ارتباط دوجانبه و شاید چندجانبه بین معمار و کارفرما و حتی امکان تیم‌سازی به صورت دیجیتال از بین افراد ساکن در شهرهای مختلف و تماما به صورت آنلاین، جمع‌آوری و انتشار دیتابیس و سابقه‌ی افراد از معمار گرفته تا کارفرما و در نهایت استفاده از ابزارهای هوش مصنوعی، از مهم‌ترین شاخصه‌های نسل جدید پلتفرم‌های معماری هستند. این تحولات هرچه بیشتر، به کمک جامعه‌ی معمار و سازنده آمده تا فناوری و استارتاپ، نوید آینده‌ای جذاب را برای صنعت ساختمان و معماری دهد.»

وی همچنین به ذکر مقایسه‌ای از استارتاپ‌های نسل سوم در دنیا و موردکاوی دو استارتاپ گوپیلار (GoPillar) و آرک بازار (ArcBazar) که در کشورهای پیشرفته فعالند پرداخت و در مورد سرمایه‌گذاری‌های انجام شده بر روی آنها از سوی شرکت‌های سرمایه‌گذاری مطالبی ارائه داد.

رسول مدرس، در ادامه با ذکر اینکه از ۱۵۰ هزار جواز ساختمانی صادر شده در سال گذشته در ایران، طبق برآوردها، کمتر از ۵ درصد از پروژه‌ها از حضور یک معمار با شاخصه‌های معماری واقعی بهره برده‌اند خاطرنشان کرد: «باعث تاسف است که ۹۵ درصد از ساختمان‌های ساخته شده در کشور، هیچ‌گونه ایده‌ی معماری خاصی در خود ندارند و این شهرها و زندگی ما را بی‌روح و حتی ناامیدکننده کرده است. در این بین، برگزاری مسابقات معماری توسط پلتفرم‌های آنلاین همچون طرح تو طرح، فرصتی برای دموکراتیزه کردن دسترسی همه‌ی سازندگان به معماران و توسعه‌ی هنر معماری است که می‌تواند زندگی ما را تحت تاثیر مثبت خود قرار دهد.»

ارائه‌ی گزارشی از پلتفرم طرح تو طرح

در ادامه پریسا حسن‌ولی، هم‌بنیانگذار و مدیرعامل طرح‌توطرح تاریخچه‌ای از فعالیت‌های این پلتفرم ارائه کرد و گفت: «از سال ۱۳۹۶ با هدف ایجاد یک پلتفرم نوآورانه و تخصصی برای مسابقات معماری آغاز به کار کردیم. با شروع فعالیت‌های رسمی در سال ۱۳۹۷ و راه‌اندازی زیرساخت‌های اولیه، این پلتفرم توانست با ارائه‌ی فراخوان‌های آنلاین، معماران جوان و با استعداد را به چالش‌های واقعی در عرصه‌ی معماری دعوت کند. تا کنون، بیش از ۱۲۰ مسابقه و فراخوان برگزار شده و نزدیک به ۱۱ هزار معمار در سراسر ایران در این پلتفرم فعالیت می‌کنند و در مجموع تا پایان سال ۱۴۰۲، بیش از ۱۳ میلیارد تومان جایزه به برندگان پرداخت شده که با معادل‌سازی این مبلغ با ارزش پولی روز، این مبلغ به بیش از ۲۵ میلیارد تومان می‌رسد.»

وی در ادامه با ذکر آماری از فعالیت‌های طرح تو طرح گفت: «ارزش مالی پروژه‌های به مسابقه گذاشته شده در طرح تو طرح نزدیک به ۴۰ هزار میلیارد تومان و ارزش مالی پروژه‌هایی که در مسابقات طرح‌توطرح برنده و اجرا شده‌اند بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان بوده است که این نشان از اعتماد کارفرمایان به ما و مسابقات و اثرگذاری این پلتفرم در صنعت ساختمان دارد و نتیجه‌ی مستقیم آن، افزایش کیفیت، کارایی و زیبایی پروژه‌های مهم ساختمانی کشور است. همچنین برگزاری بیش از ۱۲۰ مسابقه و فراخوان معماری از پروژه‌های مهم ساختمانی با بیش از ۲۰۵ برنده، شکل‌دهی به نزدیک به ۴۰۰ تیم معماری در پلتفرم، جذب بیش از ۵۵۰ سازنده و گروه ساختمانی، و مهم‌تر از همه، میانگین جوایز ۵۱۰۰ دلاری در سال ۱۴۰۱ که بیش از میانگین جهانی است، دستاوردهای مهم این پلتفرم به شمار می‌روند و باعث شده‌اند که بتوان طرح تو طرح را یک پلتفرم موفق حتی در مقایسه با پلتفرم‌های مشابه جهانی دانست.»

وی از امکانات مهم طرح تو طرح، ایجاد دیتابیسی از دانش جمعی در صنعت معماری ایران نام برد که تا پیش از آن وجود نداشت. وی در این زمینه گفت: «در دیتابیس طرح تو طرح، امروز بیش از ۷۸ هزار فایل آپلود شده است که اکثر این فایل‌ها به جز قسمت‌های محرمانه، در معرض دید و نقد و نظر و ارزیابی کارشناسان قرار گرفته است. حتی بسیار پیش آمده که کارفرمایان با استفاده از راه‌های تماس در پروفایل معماران یا تیم‌های معماری، مستقیما و بدون دخالت طرح تو طرح، با آنها ارتباط برقرار کرده‌اند و این مساله برای برندینگ و شناخته شدن این معماران بسیار حائز اهمیت است. از طرفی در جایی که هیچ راه دسترسی و دیتابیسی برای شناخت کارهای اجرا شده یا طرح‌های معماران به صورت مجتمع وجود ندارد، طرح تو طرح، مهم‌ترین ابزار کارفرمایان و سازندگان در این زمینه بوده است.»

حسن‌ولی در پایان صحبت‌های خود به جذب سرمایه‌ی ۱۰ میلیارد تومانی از گروه ساختمانی تنیاکو اشاره کرد و اظهار امیدواری کرد این جذب سرمایه بتواند، تحول دیجیتالی ایجاد شده در این صنعت توسط طرح تو طرح را تسریع کرده و باعث توسعه‌ی بیشتر خدمات به کارفرمایان و معماران شود.

داستان سه معمار برنده‌ی مسابقات معماری

در بخش بعدی این رویداد، سه معمار جوان، از داستان و روایت خود در شرکت در مسابقات معماری و اثر آن بر روند شغلی و موفقیت‌های حرفه‌ای خود گفتند.
سارا راثی، آنا اخلاقی و بابک مظاهریون سه معماری هستند که به نمایندگی از تیم‌های خود در این رویداد به روی استیج رفتند و پاسخگوی سیاوش صفاریان‌پور، مجری این رویداد در مورد اثرات و چالش‌های مسابقات معماری بر پیشرفت حرفه‌ای خود بودند.

پنل پرچالش و جذاب رویداد طرحی نو: آیا شرکت در مسابقات معماری مفید است یا مضر؟

در ادامه‌ی این رویداد، حضار متشکل از متخصصین حوزه‌ی ساختمان و معماری شاهد یک پنل تخصصی، با عنوان‌ «چالش‌ها و فرصت‌های مسابقات معماری» بودند. اعضای این پنل مهندس علی کرمانیان (آرشیتکت و نویسنده‌ی متخصص حوزه‌ی معماری)، دکتر محمدحسین محمودی (کارفرما و دکترای مدیریت ساخت)، دکتر کوروش فتحی (آرشیتکت و منتور مسابقات معماری) و مهندس رضا غیابی (کارشناس نوآوری و تحول دیجیتال) بودند که با اجرای سیاوش صفاریان‌پور برگزار شد. 

در این پنل موافقین و منتقدین این نوع مسابقات اقدام به دفاع از نظرات خود در این زمینه کردند که گفتگو با دفاع کارشناسی و سرسختانه‌ی پنلیست‌ها به درازا کشید.

مهندس علی کرمانیان، در این پنل با طرح موضوع جوایز کم برای مسابقات آن را ناقض هنر و شان بسیاری از معماران دانست و استفاده از ابزار مسابقات را روشی برای کم کردن هزینه‌ی طراحی در سازمان‌ها و شرکت‌های کارفرما دانست. وی افزود: «جایگاه و شان هنر آن نیست که آن را به مسابقه بگذاریم و برای خرید طرح ارزان، به امید کسب جوایزی ناچیز، معماران را در مسابقه‌ای بی‌هدف وارد کنیم. شان و جایگاه معماری در ایران که به خودی خود پایین است و این نگاه ابزارگرایانه به معماری و مسابقات باعث می‌شود بیش از پیش این جایگاه افت کند».

دکتر کوروش فتحی، در دفاع از مسابقات معماری، مسابقات را در همه‌ی جای دنیا و از جمله ایران، یکی از مهم‌ترین راهکارهای شناخته شدن معماران جوانی دانست که در روند عادی شغلی باید نه تنها سال‌ها با پایین‌ترین حقوق در دفاتر معماری قدیمی کار کنند بلکه فرصت شناخته شدن و شناختن بازار را هم ندارند. وی همچنین مسابقات را یک راه بهینه برای رشد معماری در ایران دانست که درصد بسیار کمی از پروژه‌ها و کارفرماها از امکان حضور معمار در پروژه‌ها بهره‌مندند.

دکتر محمدحسین محمودی، به عنوان یک کارفرما که از مسابقات معماری برای انتخاب طرح چند در پروژه‌ی خود بهره برده بود نیز به دفاع از مسابقات به عنوان ابزاری برای آشنایی با طرح‌های متفاوت نام برد.

وی با ذکر چند مثال، از امکان اکتشاف ایده‌های جدید و متفاوت و حتی جسورانه به عنوان یکی از مهم‌ترین مزایای مسابقات نام برد که در روش‌های سنتی‌تر، باعث می‌شد به چند طرح معدود و حتی گران که ممکن است برای پروژه و سلیقه‌ی کارفرما هم مناسب نباشد اکتفا کرد. وی تسریع در آشنایی با معماران جدید و امکان حضور منتورها و مشاوران پلتفرم طرح تو طرح را یکی از راه‌های جذب اطمینان و اعتماد برای کارفرمایان برشمرد تا بهترین نتیجه را از مسابقات اخذ کنند.

مهندس رضا غیابی که از متخصصین حوزه‌ی فناوری و اکوسیستم دیجیتال ایران نیز به شمار می‌رود، تمرکززدایی و Decentralization را مزیت اصلی فناوری نوین و استارتاپ‌ها در دنیا برشمرد و با قیاسی با حوزه‌ی دیگر از صنایع قدیمی که استارتاپ‌ها با حضور خود آن را ابتدا مختل و سپس متحول کردند، موج آینده‌ی این تحول را در صنایعی دانست که شاید تا همین اواخر کمترین اثر را حضور فناوری دیجیتال در خود داشتند. به عنوان مثال، او دنیای هنر و معماری را از این دسته صنایع دانست که با حضور فناوری دیجیتال در آن، به شدت متکثرتر و فراگیرتر شده و نه تنها امکان دیده شدن هنرمندان را در سطح وسیعی افزایش داده، بلکه دسترسی مردم عادی به هنر را نیز متحول کرده است. از دید رضا غیابی، دنیای معماری نیز در نتیجه‌ی این تحول دیجیتال و حضور استارتاپ‌ها متحول خواهد شد.

پس از نقد و بحث‌های متفاوت، به پیشنهاد مجری برنامه قرار شد این پنل و نظرات چالش‌برانگیز مطرح شده در آن در یک رویداد دیگر نیز ادامه داد.
این پنل و نظرات کارشناسانه‌ی مطرح‌شده در آن مورد استقبال و توجه ویژه‌ی حضار و کارشناسان قرار گرفت.

اتفاقات جانبی در رویداد طرحی نو

در حاشیه‌ی این رویداد، نمایشگاهی از آثار معماران و تیم‌های معماری برنده در مسابقات طرح تو طرح به نمایش درآمد.
یک کنفرانس خبری نیز پس از آن با حضور اهالی رسانه از حوزه‌های مختلف برگزار شد و خبر جذب سرمایه‌ی پلتفرم طرح تو طرح و اهداف آن تشریح و بررسی گردید. این رویداد در ساعت ۱۸ روز ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ در خانه کارمان به کار خود پایان داد.