به گزارش روزپلاس، ممکن است دربارهی رنگ چشمان خود بهعنوان یکی از ویژگیهای جسمی متمایز و تعیینکننده فکر کنیم که مانند شکل بینی یا شکل لاله گوشمان یکی از ویژگیهای متمایز ما است. دراینمیان، موضوع عجیب این است که رنگ چشمان ما همیشه در طول زندگی ثابت نمیماند. درواقع، طیف وسیعی از اثرهای خارجی، از عفونت گرفته تا جراحت و آسیب ناشی از نور آفتاب، میتواند آن را تغییر دهد. گاهی اوقات هم بهنظر میرسد که رنگ چشم بهطور خودبهخود تغییر میکند.
شواهد نشان میدهد تغییر کردن یا نکردن رنگ چشم نوزاد بهمیزان زیادی به رنگ اولیهی چشم بستگی دارد. در مطالعهای بهسرپرستی کِسی لودویگ، چشمپزشک مؤسسهی چشم بایرز در دانشگاه استنفورد، ۱۴۸ نوزاد متولدشده در بیمارستان کودکان لوسیل پاکارد در کالیفرنیا بررسی شدند و رنگ عنبیهی آنها در هنگام تولد ثبت شد. حدود دوسوم از نوزادان با چشمهای قهوهای و یکپنجم با چشمهای آبی متولد شده بودند.
دو سال بعد، لودویگ و همکارانش دریافتند که از چهل نوزاد چشمآبی مطالعهشده، یازده نوزاد تا دوسالگی چشم قهوهای و سه نوزاد چشم فندقی رنگ و دو نوزاد چشم سبز داشتند. از ۷۷ نوزاد متولدشده با چشمان قهوهای، تقریباً همگی در دوسالگی همچنان چشمقهوهای بودند. بنابراین، بهنظر میرسد احتمال تغییر چشمان آبی در مراحل اولیه زندگی درمقایسهبا چشمهای قهوهای بسیار بیشتر است. حال علت چیست؟
سرنخی در این واقعیت نهفته است که وقتی رنگ چشمان نوزادان تغییر میکرد، معمولاً تیرهتر میشد و نه روشنتر. در مطالعهی لودویگ، رنگ چشم یکسوم از نوزادان در دو سال اول زندگی تغییر کرد و در بیشتر مواقع رنگ چشمها تیرهتر شد. فقط ۵ کودک از ۱۴۸ کودک مطالعهشده (۳/۴ درصد) چشمانی داشتند که با افزایش سن رنگشان روشنتر شد. گرایش بهسمت تیرهترشدن ممکن است بهدلیل تجمع رنگدانهای محافظ در عنبیهی چشم باشد.
چنین تغییر رنگ نسبتاً رایج و سالمی عمدتاً به اوایل دوران کودکی محدود میشود. در مطالعهی دیگری در ایالات متحده که بیش از ۱,۳۰۰ کودک دوقلو را از زمان نوزادی تا بزرگسالی دنبال کرده بود، تغییر رنگ چشم معمولاً تا ششسالگی متوقف میشد؛ اگرچه در برخی مواقع (۱۰ تا ۲۰ درصد از نمونههای مطالعهشده) تغییر آن تا دوران نوجوانی و بزرگسالی نیز ادامه پیدا کرده بود. در میان دوقلوهای غیرهمسان، احتمال اینکه رنگ چشم دوقلوها در مراحل بعدی زندگی از هم فاصله میگرفت، بیشتر بود. دیوید مککی، استاد چشمپزشکی در مؤسسهی چشم لیونز در دانشگاه استرالیایغربی، میگوید این امر نشاندهنده نقش ژنتیک در گرایش به تغییر رنگ چشم است.
مککی پس از کنجکاوشدن دربارهی پدیدهی تغییر رنگ چشم دریافت که این دو مطالعه تقریباً کل پژوهشهایی هستند که درزمینهی تغییر رنگ چشم در دوران کودکی انجام شدهاند. او متوجه شد غیرعادی نیست که والدین انتظار داشته باشند رنگ چشم نوزادشان تغییر کند. او میگوید:
شنیدم که والدین و دوستانشان میگفتند که رنگ چشمهای نوزاد هنگام تولد آبی بوده است؛ اما در چند سال آینده تغییر خواهد کرد. نمیتوانستم دادهای دربارهی این موضوع پیدا کنم. سرانجام آن دو مقاله را پیدا کردم. آنها مطالعات نسبتاً کوچکی بودند؛ اما نشان میدادند که رنگ چشم تغییر میکند.
اگرچه دادهها محدود و این مطالعات فقط در یک کشور، یعنی ایالات متحده، انجام شده است، بهنظر میرسد که تغییر رنگ چشم بیشتر در میان افراد دارای تبار اروپایشمالی و مردمان اهل جزایر اقیانوس آرام و نژادهای مختلط رایج باشد. نمونههای مشابهی دربارهی تغییر رنگ مو در دوران کودکی نیز در آن جمعیتها دیده میشود. مککی میگوید:
عکسهایی را از برخی از کودکان میبینید که در دوران نوزادی بلوند هستند؛ اما وقتی بزرگتر میشوند، رنگ موهایشان قهوهای تیره میشود. رنگدانههای موجود در مو میتواند بهتدریج در طول زمان افزایش پیدا کند و احتمالاً بهدلیل افزایش تعداد سلولهای رنگدانهساز و مهاجرت آنها به آن نواحی است.
مککی میگوید ممکن است داستان مشابهی برای رنگ چشم نیز وجود داشته باشد؛ زیرا مقدار رنگدانهها در ماهها یا سالهای پس از تولد افزایش پیدا میکند. او میگوید:
رنگدانهی اصلی موجود در چشم ملانین نام دارد و این نحوهی توزیع ملانین است که رنگهای مختلف چشم را ایجاد میکند. بهسادگی میتوان آنها را طبقهبندی کرد: شما چشمان آبی دارید، برخی دربارهی خاکستریای صحبت میکنند که درواقع نوعی آبی است. سپس، ترکیبهای فندقی و سبز را دارید و سپس رنگ قهوهای را دارید که میتواند قهوهای روشن یا قهوهای خیلی تیره باشد. همهی اینها به مقدار ملانین موجود در آنجا مربوط میشود.
انسانها، تنها موجوداتی نیستند که رنگ چشمشان تغییر میکند. شاید چشمگیرترین تغییر، تغییر فصلی در رنگ چشمان گوزن شمالی باشد که از رنگ فیروزهای طلایی در تابستان به آبی تیره در زمستان تغییر میکند. این تغییر در عنبیه رخ نمیدهد؛ بلکه در ساختار آینهمانندی اتفاق میافتد که پشت شبکیه قرار دارد و «پردهی درخشان» نامیده میشود.
پردهی درخشان نور را منعکس میکند تا شبکیه شانس بیشتری برای گرفتن نور داشته باشد. انسانها فاقد پردهی درخشان هستند؛ زیرا این ساختار بیشتر در حیواناتی وجود دارد که در شب فعال هستند و به دید در تاریکی نیاز دارند.
همانطورکه عنبیهی چشم گوزن شمالی در تاریکی زمستان شمالگان گشاد میشود، فشار درون چشم افزایش پیدا میکند. این فشار رشتههای کلاژن موجود در پردهی درخشان را بههم نزدیکتر میکند و این امر باعث میشود نور آبی را منعکس کنند. دریافت مقدار بیشتری از نور آبی اشباع شمالگان به گوزن کمک میکند تا در ماههای تاریک زمستان بتواند ببیند.
درحالیکه بسیاری از تغییرات رنگ چشم بیضرر هستند، در مواقعی میتوانند با تغییرات جدیتری مانند صدمه یا عفونت یا آسیب ناشی از نور خورشید در ارتباط باشند. یکی از تغییرات چشمی شناختهشده ناشی از صدمهی چشم چپ دیوید بویی بود. تفاوت چشمگیر بین چشم چپ تیره و چشم راست آبی کمرنگ او نتیجهی ضربهای بود که به سرش وارد و موجب شد مردمک چشم او بهطوردائمی گشاد بماند. این وضعیت «آنیزوکوریا» نامیده میشود. البته آن ضربه رنگ آبی عنبیه بویی را تغییر نداد و اتساع مردمک موجب شد چشم چپش تیرهتر بهنظر برسد.
مککی میگوید این امکان نیز وجود دارد که رنگ عنبیه براثر آسیب تغییر کند. این وضعیت زمانی میتواند اتفاق بیفتد که خون زیادی وارد چشم شود و بخشهایی از چشم را لکهدار کند یا رنگدانهها در یک نقطه رسوب کنند.
در بیشتر مواقع، عفونت علت اصلی است. نمونهای از هتروکرومی (ناهمرنگی عنبیه) واقعی که در آن رنگ عنبیهها فرق دارد، میلا کونیسِ بازیگر است که چشم راستش قهوهای و چشم چپش سبز است. هتروکرومی کونیس ناشی از عفونت عنبیهی او است که مقداری از رنگدانههای چشم چپ او را تخریب کرد. مککی میگوید:
برخی از بیماریهای عفونی میتوانند باعث ازبینرفتن رنگدانهها شوند. یکی از این بیماریها هتروکرومی فوکس سیکلیت است که ناشی از عفونت ویروسی و اغلب سرخجه (سرخک المانی) است. این ویروس که تمایل دارد در چشم زندگی کند، در مراحل بعدی زندگی فعال میشود و موجب ازبینرفتن رنگدانههای آن ناحیه میشود.
ویروسهای دیگر نیز میتوانند دون چشم رشد کنند و گاهی بر رنگدانهسازی تأثیر بگذارند. در نمونهای بسیار نادر، رنگ چشم یکی از بازماندگان ابولا از آبی به سبز تغییر پیدا کرد. مشخص شد ویروس در شرایطی که از مناطق دیگر بدنش پاک شده است، در مایع چشم او وجود دارد.
گاهی اوقات تغییر در رنگ چشم بر کل عنبیه تأثیر نمیگذارد؛ بلکه در نقاط کوچکی ظاهر میشود. لکههای رنگپریده به نام لکههای براشفیلد میتواند در عنبیهی افراد مبتلا به سندرم داون ظاهر شود؛ درحالیکه لکههای قهوهای معروف به ندولهای لیش نشانهی رایجی از نوعی اختلال ژنتیکی به نام «نوروفیبروماتوز نوع ۱» است. همچنین، درست مانند روی پوست، ککومک و خال میتواند در عنبیه و نواحی دیگر چشم ظاهر شود. مککی میگوید:
شاید ککومکی داشته باشید که خطری نداشته باشد؛ اما در برخی افراد، اینها میتوانند به تومور تبدیل شوند و مشکلی جدی باشند.
درواقع، اگرچه در بیشتر مواقع تغییر رنگ چشم برای کسانی که شاهد آن هستند، خطرناک نیست، مککی هشدار میدهد که باید مراقب تغییرات ناخوشایند در رنگ چشمهای خود باشیم.
زومیت
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
محبوس شدن در سرویس بهداشتی؛ اولین حادثه پایتخت در سال ۱۴۰۳
اینفوگرافیک/تولید دغدغه ی جدی رهبر انقلاب
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟