در این مکان ها نماز باطل است!

* مراعات اضعف مأمومین

یکی از چیزهایی که از امام جماعت مطلوب می ‌باشد آن است که وی مراعات حال اضعف مأمومین را بنماید.

مرحوم آیت الله ‌العظمی‌ خویی (قدس ‌سره) و دیگر مراجع تقلید می ‌فرمایند: «إن المطلوب من الإمام مراعاة أضعف المأمومین.» (موسوعة الامام الخویی/14/128) یعنی خوب است امام جماعت، رعایت حال ضعیف ‌ترین مأمومین را نموده نماز را از جهت کُند و تند خواندن، طوری بخواند که حال ضعیف ترین مأمومین، مورد نظر وی باشد.

* شک امام و مأموم

فقها می ‌فرمایند: اگر امام جماعت در شماره رکعت ‌هاى نماز شک کند مثلاً شک کند که سه رکعت خوانده یا چهار رکعت، چنانچه مأموم یقین یا گمان داشته باشد که چهار رکعت خوانده و به امام بفهماند که چهار رکعت خوانده است، امام باید نماز را تمام کند و خواندن نماز احتیاط لازم نیست و نیز اگر امام یقین یا گمان داشته باشد که چند رکعت خوانده است و مأموم در شماره رکعت ‌هاى نماز شک کند، باید به شک خود اعتنا ننماید. (توضیح ‌المسایل محشی/1/ 647)

* نماز بعد از افطار

خواندن نماز در اول وقت مورد سفارش همه فقها می ‌باشد؛ ولی در عین حال می ‌فرمایند: مستحب است روزه ‌دار نماز مغرب و عشا را پیش از افطار کردن بخواند؛ ولى اگر کسى منتظر اوست یا میل زیادى به غذا دارد که نمى ‌تواند با حضور قلب نماز بخواند، بهتر است اول افطار کند ولى به قدرى که ممکن است نماز را در وقت فضیلت آن به ‌جا آورد. (توضیح ‌المسایل محشی/1/969)

* غصب

غصب و تصرّف بدون إذن در اموال دیگران علاوه بر این‌ که حرام است، سبب می ‌شود که نماز در آن باطل باشد.

در حکم مزبور بین موارد زیر تفاوتی وجود ندارد:

1 چیز غصب شده، مکان باشد یا لباس و امثال این دو، که عبارت باشد از هر چیزی که عرفاً تصرف در ملک دیگران محسوب شود.

2 خود غاصب در مغصوب، نماز بخواند یا هر شخص دیگری غیر از مالک.

3 مکان غصب شده، زمین باشد یا تخت و فرش و امثال این دو. (توضیح ‌المسایل محشی/1/482)

4 محل غصب شده، مکان باشد یا فضا؛ مانند این ‌که شخصی بالکن منزلش را در فضای زمین همسایه ایجاد کرده باشد و بخواهد روی آن بالکن نماز بخواند.

5 اصل ملک، مال دیگری باشد یا منافعش. بر این اساس، چنانچه شخصی ملکی را اجاره کرده، دیگری نمی‌ تواند بدون اجازه مستأجر وارد آن ملک شود. نکته جالب در این مورد این است که فقها می ‌فرمایند: حتی اجاره دهندۀ ملک، پس از عقد اجاره، لازم است برای ورود و هر تصرفی از مستأجر، اجازه دریافت کند؛ در غیر این صورت مرتکب حرام شده و اگر نماز هم بخواند، نمازش باطل است؛ چراکه با عقد اجاره گرچه اصل ملک، مال مالک است؛ ولی منافع آن به مستأجر واگذار شده است.

* اماکن عمومی

کسی که در اماکن عمومی جا گرفته، نسبت به آن مکان، حق اولویت پیدا کرده و دیگری نمی ‌تواند جای او را بگیرد؛ بر این اساس، چنانچه دیگری جای او را بگیرد و در آن ‌جا نماز بخواند، نماز او محل اشکال است؛ گرچه اصل آن مکان، ملک کسی نمی ‌باشد.

مثلاً فقها می ‌فرمایند: کسى که در مسجد نشسته است، اگر دیگرى جاى او را غصب کند و در آن ‌جا نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب، باید نماز خود را دوباره در محل دیگرى بخواند. (توضیح ‌المسایل محشی/1/483)

تهیه و تنظیم: حجت الاسلام والمسلمین سیدجعفر ربانی