گزارش/

سایه بحران ناامنی غذایی بر سر دنیا/ چرا جنگ روسیه و اوکراین امنیت غذایی دنیا را تهدید می کند؟

با گذشت دو سال از آغاز دنیاگیری کرونا، به نظر می رسید کاهش محدودیت ها سبب احیای اقتصاد کشورها شود اما جنگ روسیه و اوکراین دنیا در معرض بحران ناامنی غذایی قرار داد.
کد خبر: ۲۴۹۹۴۳
تاریخ انتشار:۱۴ ارديبهشت ۱۴۰۱ - ۱۲:۱۲ - 04 May 2022
سایه بحران ناامنی غذایی بر سر دنیا/ چرا جنگ روسیه و اوکراین امنیت غذایی دنیا را تهدید می کند؟


الهام عابدینی- با گذشت دو سال از آغاز دنیاگیری کرونا، به نظر می رسید کاهش محدودیت ها سبب احیای اقتصاد کشورها شود اما جنگ روسیه و اوکراین دنیا در معرض بحران ناامنی غذایی قرار داد.

کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور به طور معمول در چنین شرایطی آسیب پذیرتر هستند اما با توجه به وابستگی جدیِ اروپا به نفت و گاز روسیه، این جنگ شرایط همه کشورها را به نحوی بحرانی کرده است.

اوکراین و روسیه از مهمترین تامین کنندگان روغن آفتابگردان و غلات در جهان است. این دو کشور حدود یک سوم از گندم، جو و ذرت دنیا را تامین می کنند. با توجه به تحریم های غرب علیه روسیه و همچنین محاصره بنادر اوکراین از سوی روسیه، روند صادرات این محصولات از هر دو کشور به شدت دچار اختلال شده است. 

همزمان اندونزی هم که با در اختیار داشتنِ شصت درصد از بازار روغن پالم در دنیا، بزرگترین تولیدکننده این روغن در دنیاست، بازار جهان را غافلگیر کرد. جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی با صدور بیانیه ای اعلام کرد تامین نیازهای 270 میلیون شهروند کشورش در الویت قرار دارد و صادرات روغن پالم را ممنوع کرد.

وزارت کشور آلمان نیز از شهروندانش خواست برای شرایط اضطراری مواد غذایی و دارو ذخیره کنند. این فهرست شامل 20 لیتر آب، 3.5 کیلوگرم غلات، نان، ماکارونی، برنج و سیب زمینی، چهار کیلوگرم سبزیجات و حبوبات، 2.5 کیلوگرم میوه و آجیل، و 2.6 لیتر شیر و محصولات لبنی است. علاوه بر این برای ذخیره به  مدت ده روز توصیه می شود 1.5 کیلوگرم گوشت، ماهی، تخم مرغ یا پودر تخم مرغ و 357 گرم چربی و روغن و نیز سایر محصولات  بر اساس انتخاب شخصی مانند شیرینی جات تهیه شود.

جنگ روسیه و اوکراین در زمان حساسی از نظر کشاورزی در دنیا در حال وقوع است زیرا با آغاز فصل کاشت و رشد محصولات کشاورزی در سال 2022 رخ می دهد. این  جنگ احتمالا بر روند برداشت محصولات در سال 2022 هم تأثیر می گذارد. این موضوع به صورتی ویژه برای کشورهای منطقه خاورمیانه که به شدت به صادرات روسیه و اوکراین متکی هستند نگران کننده است.

مصر بزرگترین وارد کننده گندم در جهان است و حدود 85 درصد گندم خود را از روسیه و اوکراین تأمین می کند. در اوایل ماه آوریل اعلام شد این کشور دارای ذخایر راهبردی گندم برای دو ماه و نیم است و سپس ذخایر گندم این کشور به پایان خواهد رسید. در لبنان -جایی که انتظار می‌رود ذخایر گندم در آن تنها یک ماه دوام داشته باشد- چشم‌انداز کاهش شدید صادرات از اوکراین به شدت بر اقتصاد و امنیت غذایی در این کشور تأثیر خواهد گذاشت. لبنان حدود 60 درصد گندم خود را از اوکراین وارد می کند و ذخایر ملی خود را به سبب وقوع انفجار سال 2020  در بندر بیروت از دست داد. تونس هم حدود 50 درصد از ذخایر گندم خود را از اوکراین وارد می کند و تخمین زده می شود این کشور از مارس سال 2022 تنها برای چهار ماه ذخایر گندم داشته باشد.

در این شرایط امکان آغاز مجدد ناآرامی های اجتماعی را در حالی که شهروندان عادی با افزایش قیمت غلات روبرو هستند نمی توان نادیده گرفت. به ویژه آنکه بسیاری از این کشورها در سال های اخیر شرایط ناآرامی را تجربه کرده اند. در تاریخ هم چنین مواردی در منطقه بی سابقه نبوده است و شورش نان در مصر در سال 1977 و 6 سال بعد در تونس نیز به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی رخ داد. حتی برخی تحلیلگران می گویند یکی از دلایل آغاز جنبش بیداری اسلامی در دهه قبل نیز افزایش قیمت مواد غذایی بوده است.

در همین حال، وزارت تدارکات و تأمین مصر از طریق متنوع کردن منابع واردات گندم در تلاش برای صرفه جویی در بودجه یارانه غذایی خود است. در سال 2021، مصر برای نخستین بار گندم را از لتونی خریداری کرد و واردات از کشورهای دیگر همانند فرانسه، کانادا، هند و آمریکا را آغاز کرد. وزارت کشاورزی مصر اعلام کرد این کشور قصد دارد در این فصل بین 60 تا 62 درصد از گندم مورد نیازش را خودش تأمین  و این کشور حدود یک و نیم میلیون هکتار از زمین هایش را به کشت گندم اختصاص داده است که می تواند بین 9.5 تا 10 میلیون تن گندم تولید کند. وزیر تدارکات مصر بر تمایل دولت این کشور برای ایجاد تنوع فراتر از 14 کشوری که در حال حاضر با آنها قرارداد دارد، تأکید کرد. در ماه آوریل هم مصر، هند را به عنوان یکی از تأمین کنندگان گندم خود معرفی کرد.

اگر بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مجبور شوند طی ماه‌های آتی در راهبردهای واردات غلات خود تجدید نظر کنند، جنگ در اوکراین نیز سبب تغییر روابط ژئوپلیتیکی می شود زیرا غرب در تلاش برای تقویت منابع هیدروکربنی خود است. 

کمی پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین, جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای کمک به تثبیت قیمت فزآینده نفت در بازارهای جهانی به عربستان سعودی و امارات عربی متحده روی آورد. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی به تماس های رئیس جمهور بایدن پاسخ ندادند.تحلیلگران می گویند عربستان به این نتیجه رسیده است که اتحاد او با ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه -حداقل در ارتباط با مسائل نفتی- مهم تر از نجات بایدن است. 

در روزهای اخیر اخبار زیادی مبنی بر ناامیدی کشورهای منطقه از حمایت آمریکا منتشر شده است و به نظر می رسد کشورها ترجیح می دهند در مناسبات بین المللی شان توازن ایجاد کنند. به عنوان مثال، ترکی الفیصل، از اعضای ارشد خاندان سلطنتی عربستان و رئیس سابق اطلاعات این کشور با اشاره به حملات موشکی و پهپادی یمن گفت: سعودی‌ها رابطه عربستان و آمریکا را استراتژیک می‌دانند. اما حالا احساس ناامیدی می‌کنیم.

در همین حال، کشورهای اروپایی در تلاشند تا قطر را جایگزین گاز از دست رفته از روسیه  کنند. این کشور طی سال‌های اخیر روابط خود را با شماری از واردکنندگان اروپایی تقویت کرده است و قصد دارد تا سال 2026 تولید گاز طبیعی مایع خود را تا سال 2026 از طریق پروژه نورث فیلد ایست خود سالانه 40 درصد افزایش دهد. مهمتر از همه این که، از زمان شروع جنگ در اوکراین، آلمان به دنبال پایان دادن به وابستگی خود به گاز ارزان روسیه و امضای توافق نامه بلندمدت برای تأمین ال ان جی از قطر و خرید پایانه های گاز شناور برای رفع کمبود گاز خود بوده است. 

با این حال، در کوتاه مدت، ترجیح قطر برای قراردادهای بلندمدت و زمان حمل و نقل برای تانکرهای حامل ال ان جی  سبب می شود تلاش این کشور برای انتقال بیشتر گاز خود به اروپا دشوار شود. در اواخر ماه مارس، سعد شریدا الکعبی وزیر انرژی قطر هشدار داد جایگزینی قطر برای جبران ناشی از کمبود واردات گاز از روسیه در حال حاضر "عملا ممکن نیست."

در شرایطی که هم موضوع انرژی، هم موضوع امنیت غذایی تقریبا همه کشورهای دنیا را به شدت تحت تاثیر قرار داده است مدیریت شرایط با حفظ اصول دیپلماتیک و مناسبات بین‌المللی پیچیده‌تر از پیش شده است.


*دانشجوی دکتری مطالعات بریتانیا
بازگشت به ابتدای صفحه
ارسال به دوستان
ارسال نظر
روایت تصویری
نگاه دوم
پیشنهاد سردبیر
پربازدیدها

بازخوانی پرونده نقض حقوق یک شهروند ایرانی در سوئد/ «حمید نوری»؛ ۱۶۰۰ روز بازداشت غیرقانونی در بهشت گردشگران

تمام روش های استعلام کالابرگ

ابعاد مختلف تصویب قطعنامه جدید شورای امنیت برای برقراری آتش بس فوری/ بن بست اسرائیل در غزه

دستگاه قضایی مقابل زمین خواری ۳۰۰۰ میلیارد تومانی در گیلان ایستاد/ سازمان بازرسی جلوی تصرف غیرقانونی زمین معروف آستارا را گرفت

فرزند آیت الله علم الهدی چه نقشی در هلدینگ گردشگری جوانمرد دارد؟

مرگ سناتور ضدایرانی در ۸۲ سالگی

اطلاعیه در خصوص ساعت کار شعب و ستاد بانک سرمایه از پنجم تا یازدهم فروردین‌ماه

فعالیت سامانه بارشی در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن اجتناب شود

ثبات قیمت دلار و درهم و کاهش بهای یورو در مرکز مبادله ارز

​تغییر ساعت فعالیت شعب بانک صادرات ایران به مناسبت شب‌های قدر

فرانسه ناو هواپیمابر هسته‌ای تولید می‌کند

کی‌یف برای تامین تجهیزات دفاعی به ناتو متوسل شد

نرخ جریمه در تخلفات حادثه‌ساز ۵ برابر شد/اعمال جریمه‌های جدید از دو هفته آینده

قالیباف: همه جهان اسلام وظیفه دارند از ملت غزه حمایت کنند/هنیه: نبرد طوفان الاقصی آغازی بر پایان رژیم صهیونیستی خواهد بود

ویدیو دلخراش از حمله تروریستی به مسکو/ بیش از 100 کشته تاکنون/ احتمال گروگان گرفته شدن صدها نفر در تالار کنسرت/ روسیه خواستار توضیح آمریکا درباره حمله تروریستی شد 

گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما

امشب ساعت را به وقت زمین کوک کنید

حضور باقری در سفارت روسیه در تهران

 انتشار همزمان چند ویدیو هنجارشکن در فضای مجازی/ عادی سازی و ترویج فساد/ با اقدام به موقع فراجا صفحات مسدود شد

هنیه: مقاومت مردم غزه، افسانه‌ای است/ اشغالگران با انزوای بی‌سابقه‌ای مواجه شده‌اند

چرا روسیه مسؤلیت داعش در حمله تروریستی مسکو را نمی پذیرد؟!

جشنواره گل نوروزی یوزها برابر ترکمنستان/ پایان دور رفت با صدرنشینی ایران

بزرگترین پیشرفت‌های فناوری در سال گذشته چه بود؟

تورم چه زمانی تک رقمی می‌شود؟

شهادت یکی از رزمندگان سپاه در سوریه

بخشی از پیام نوروزی متفاوت وزیر ارشاد/ پرسش‌هایی درباره تتلو، معین و قربانی

ویدیویی بسیار دلخراش از حمله تروریستی مسکو

جوایز نجومی برای تیم‌های جام ملت‌های اروپا

آخرین نتایج دوازدهمین دوره انتخابات مجلس به تفکیک استان‌ها/ کدام کاندیداها به مجلس راه یافتند

نتایج نهایی انتخابات مجلس در تهران/ دو مرحله ای شدن انتخابات تهران قطعی شد /۱۴ نفری که از تهران مستقیم به مجلس راه یافتند/ چه کسانی به دور دوم رفتند؟

پسر احمدرضا عابدزاده جواب بیرانوند را داد

نتایج انتخابات ۱۴۰۲ خبرگان رهبری در سراسر کشور/ آرای خبرگان تهران اعلام شد+ جدول

ویدیو دلخراش از حمله تروریستی به مسکو/ بیش از 100 کشته تاکنون/ احتمال گروگان گرفته شدن صدها نفر در تالار کنسرت/ روسیه خواستار توضیح آمریکا درباره حمله تروریستی شد 

گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما

انتخاب نکردن و آسیب‌هایش/ چگونه انتخاب صحیح داشته باشیم

2 بانک غیردولتی مشتری جدید استقلال و پرسپولیس

واگذاری پتروشیمی شازند توسط بانک ملی،یک اقدام بی نظیر و به نفع مردم است/ این اقدام می‌تواند الگویی مناسبی برای شبکه بانکی کشور جهت اجرای منویات رهبری باشد

بزرگ‌ترین پایگاه فضایی غرب آسیا در حال ساخت است/ صنعت فضاییِ کشور در مسیر توسعه پرشتاب پیش می‌رود

بی رقیب شدن ترامپ در میان جمهوری خواهان/ نیکی هیلی از رقابت در انتخابات انصراف داد

بانک مرکزی عراق فعالیت مجدد بانک ملی ایران را ابلاغ کرد

بدعت لغو کنسرت ها/ کنسرت علیرضا قربانی دوباره در اصفهان لغو شد

عملیات ضد صهیونیستی در جنوب نابلس