الهام عابدینی- با گذشت دو سال از آغاز دنیاگیری کرونا، به نظر می رسید کاهش محدودیت ها سبب احیای اقتصاد کشورها شود اما جنگ روسیه و اوکراین دنیا در معرض بحران ناامنی غذایی قرار داد.
کشورهای در حال توسعه و اقتصادهای نوظهور به طور معمول در چنین شرایطی آسیب پذیرتر هستند اما با توجه به وابستگی جدیِ اروپا به نفت و گاز روسیه، این جنگ شرایط همه کشورها را به نحوی بحرانی کرده است.
اوکراین و روسیه از مهمترین تامین کنندگان روغن آفتابگردان و غلات در جهان است. این دو کشور حدود یک سوم از گندم، جو و ذرت دنیا را تامین می کنند. با توجه به تحریم های غرب علیه روسیه و همچنین محاصره بنادر اوکراین از سوی روسیه، روند صادرات این محصولات از هر دو کشور به شدت دچار اختلال شده است.
همزمان اندونزی هم که با در اختیار داشتنِ شصت درصد از بازار روغن پالم در دنیا، بزرگترین تولیدکننده این روغن در دنیاست، بازار جهان را غافلگیر کرد. جوکو ویدودو، رئیس جمهور اندونزی با صدور بیانیه ای اعلام کرد تامین نیازهای 270 میلیون شهروند کشورش در الویت قرار دارد و صادرات روغن پالم را ممنوع کرد.
وزارت کشور آلمان نیز از شهروندانش خواست برای شرایط اضطراری مواد غذایی و دارو ذخیره کنند. این فهرست شامل 20 لیتر آب، 3.5 کیلوگرم غلات، نان، ماکارونی، برنج و سیب زمینی، چهار کیلوگرم سبزیجات و حبوبات، 2.5 کیلوگرم میوه و آجیل، و 2.6 لیتر شیر و محصولات لبنی است. علاوه بر این برای ذخیره به مدت ده روز توصیه می شود 1.5 کیلوگرم گوشت، ماهی، تخم مرغ یا پودر تخم مرغ و 357 گرم چربی و روغن و نیز سایر محصولات بر اساس انتخاب شخصی مانند شیرینی جات تهیه شود.
جنگ روسیه و اوکراین در زمان حساسی از نظر کشاورزی در دنیا در حال وقوع است زیرا با آغاز فصل کاشت و رشد محصولات کشاورزی در سال 2022 رخ می دهد. این جنگ احتمالا بر روند برداشت محصولات در سال 2022 هم تأثیر می گذارد. این موضوع به صورتی ویژه برای کشورهای منطقه خاورمیانه که به شدت به صادرات روسیه و اوکراین متکی هستند نگران کننده است.
مصر بزرگترین وارد کننده گندم در جهان است و حدود 85 درصد گندم خود را از روسیه و اوکراین تأمین می کند. در اوایل ماه آوریل اعلام شد این کشور دارای ذخایر راهبردی گندم برای دو ماه و نیم است و سپس ذخایر گندم این کشور به پایان خواهد رسید. در لبنان -جایی که انتظار میرود ذخایر گندم در آن تنها یک ماه دوام داشته باشد- چشمانداز کاهش شدید صادرات از اوکراین به شدت بر اقتصاد و امنیت غذایی در این کشور تأثیر خواهد گذاشت. لبنان حدود 60 درصد گندم خود را از اوکراین وارد می کند و ذخایر ملی خود را به سبب وقوع انفجار سال 2020 در بندر بیروت از دست داد. تونس هم حدود 50 درصد از ذخایر گندم خود را از اوکراین وارد می کند و تخمین زده می شود این کشور از مارس سال 2022 تنها برای چهار ماه ذخایر گندم داشته باشد.
در این شرایط امکان آغاز مجدد ناآرامی های اجتماعی را در حالی که شهروندان عادی با افزایش قیمت غلات روبرو هستند نمی توان نادیده گرفت. به ویژه آنکه بسیاری از این کشورها در سال های اخیر شرایط ناآرامی را تجربه کرده اند. در تاریخ هم چنین مواردی در منطقه بی سابقه نبوده است و شورش نان در مصر در سال 1977 و 6 سال بعد در تونس نیز به دلیل افزایش قیمت مواد غذایی رخ داد. حتی برخی تحلیلگران می گویند یکی از دلایل آغاز جنبش بیداری اسلامی در دهه قبل نیز افزایش قیمت مواد غذایی بوده است.
در همین حال، وزارت تدارکات و تأمین مصر از طریق متنوع کردن منابع واردات گندم در تلاش برای صرفه جویی در بودجه یارانه غذایی خود است. در سال 2021، مصر برای نخستین بار گندم را از لتونی خریداری کرد و واردات از کشورهای دیگر همانند فرانسه، کانادا، هند و آمریکا را آغاز کرد. وزارت کشاورزی مصر اعلام کرد این کشور قصد دارد در این فصل بین 60 تا 62 درصد از گندم مورد نیازش را خودش تأمین و این کشور حدود یک و نیم میلیون هکتار از زمین هایش را به کشت گندم اختصاص داده است که می تواند بین 9.5 تا 10 میلیون تن گندم تولید کند. وزیر تدارکات مصر بر تمایل دولت این کشور برای ایجاد تنوع فراتر از 14 کشوری که در حال حاضر با آنها قرارداد دارد، تأکید کرد. در ماه آوریل هم مصر، هند را به عنوان یکی از تأمین کنندگان گندم خود معرفی کرد.
اگر بسیاری از کشورهای منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا مجبور شوند طی ماههای آتی در راهبردهای واردات غلات خود تجدید نظر کنند، جنگ در اوکراین نیز سبب تغییر روابط ژئوپلیتیکی می شود زیرا غرب در تلاش برای تقویت منابع هیدروکربنی خود است.
کمی پس از آغاز تهاجم روسیه به اوکراین, جو بایدن رئیس جمهور آمریکا برای کمک به تثبیت قیمت فزآینده نفت در بازارهای جهانی به عربستان سعودی و امارات عربی متحده روی آورد. محمد بن سلمان ولیعهد عربستان و محمد بن زاید آل نهیان ولیعهد ابوظبی به تماس های رئیس جمهور بایدن پاسخ ندادند.تحلیلگران می گویند عربستان به این نتیجه رسیده است که اتحاد او با ولادمیر پوتین رئیس جمهور روسیه -حداقل در ارتباط با مسائل نفتی- مهم تر از نجات بایدن است.
در روزهای اخیر اخبار زیادی مبنی بر ناامیدی کشورهای منطقه از حمایت آمریکا منتشر شده است و به نظر می رسد کشورها ترجیح می دهند در مناسبات بین المللی شان توازن ایجاد کنند. به عنوان مثال، ترکی الفیصل، از اعضای ارشد خاندان سلطنتی عربستان و رئیس سابق اطلاعات این کشور با اشاره به حملات موشکی و پهپادی یمن گفت: سعودیها رابطه عربستان و آمریکا را استراتژیک میدانند. اما حالا احساس ناامیدی میکنیم.
در همین حال، کشورهای اروپایی در تلاشند تا قطر را جایگزین گاز از دست رفته از روسیه کنند. این کشور طی سالهای اخیر روابط خود را با شماری از واردکنندگان اروپایی تقویت کرده است و قصد دارد تا سال 2026 تولید گاز طبیعی مایع خود را تا سال 2026 از طریق پروژه نورث فیلد ایست خود سالانه 40 درصد افزایش دهد. مهمتر از همه این که، از زمان شروع جنگ در اوکراین، آلمان به دنبال پایان دادن به وابستگی خود به گاز ارزان روسیه و امضای توافق نامه بلندمدت برای تأمین ال ان جی از قطر و خرید پایانه های گاز شناور برای رفع کمبود گاز خود بوده است.
با این حال، در کوتاه مدت، ترجیح قطر برای قراردادهای بلندمدت و زمان حمل و نقل برای تانکرهای حامل ال ان جی سبب می شود تلاش این کشور برای انتقال بیشتر گاز خود به اروپا دشوار شود. در اواخر ماه مارس، سعد شریدا الکعبی وزیر انرژی قطر هشدار داد جایگزینی قطر برای جبران ناشی از کمبود واردات گاز از روسیه در حال حاضر "عملا ممکن نیست."
در شرایطی که هم موضوع انرژی، هم موضوع امنیت غذایی تقریبا همه کشورهای دنیا را به شدت تحت تاثیر قرار داده است مدیریت شرایط با حفظ اصول دیپلماتیک و مناسبات بینالمللی پیچیدهتر از پیش شده است.
*دانشجوی دکتری مطالعات بریتانیا
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
محبوس شدن در سرویس بهداشتی؛ اولین حادثه پایتخت در سال ۱۴۰۳
اینفوگرافیک/تولید دغدغه ی جدی رهبر انقلاب
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد
پخش سری جدید «پایتخت» به نوروز میرسد؟