به گزارش روزپلاس، شب گذشته در نقاط مختلف تهران به یاد جانباختگان پرواز ۷۵۲ خطوط هوایی اوکراین، شمع روشن کردند. دانشجویان دانشگاه امیر کبیر هم گردهمایی به همین منظور داشتند. اما نکته ای که این مراسم را متمایز کرد، خبر بازداشت راب مک ایر سفیر بریتانیا در تهران بود.
خبری که با تایید وزارت خارجه انگلیس همراه بود. در همین راستا اورتاگوس سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در توییتی از کشورمان خواست تا بابت آنچه آنها دستگیری نماینده کشورمان خوانده اند، پیش از آنکه دلیل حضور نماینده انگلستان در حاشیه تجمع شب گذشته مشخص شود با ادبیات غیر دیپلماتیک ایران را ملزم به عذرخواهی کرد.
علاوه براین وزیر خارجه بریتانیا هم در بیانیهای بازداشت سه ساعته سفیر خود در تهران را اقدامی "بی دلیل و ناموجه" دانسته و آن را "نقض فاحش" قوانین بین المللی خوانده است.
وزارت خارجه کشورمان اما، درباره جزییات بازداشت و آزادی «مک ایر» سفیر انگلیس در تهران اعلام کرد که در انتظار گزارش نیروی انتظامی و اطلاع از جزییات امر هستند.
اما دیپلماتهایی که در ماموریت هستند با وجود داشتن مصونیت دیپلماتیک آیا مجاز به زیر پا گذاشتن قوانین و عرف کشور میزبان هستند؟ برای مثال جمعی از هموطنان ما برای ابراز همدردی با بازماندگان قربانبان حادثه ای دلخراش در محلی گرد هم آمده اند، آیا یک دیپلمات خارجی اجازه دارد آنطور که شاهدان عینی گفته اند به جمع آوری عکس و تصویر از این جمع بپردازد؟ در پاسخ به این پرسش باید گفت که در رابطه با مباحث دیپلماتیک و کنسولی دو کنوانسیون بین المللی وجود دارد. یکی کنوانسیون بین المللی ۱۹۶۱ که مربوط به مزایا و مصونیتهای دیپلماتیک میشود و دیگری کنوانسیون ۱۹۶۳ است که موضوعات و مزایای و مصونیتهای حوزه کنسولی را در بر میگیرد و هردو کنوانسیون وین هستند.
با این حال ماهیت و روح هر دو کنوانسیون بحث ایجاد مصونیت برای ماموران دیپلمات و کنسولی جهت انجام ماموریت در کشور میزبان است.
به این معنا که اگر سفیری برای توسعه روابط و مناسبات دوجانبه اعزام شده در کشور محل ماموریت خود نباید با ایجاد مزاحمت روبرو شود تا بتواند به ماموریت اصلی خود بپردازد که دولت فرستنده بر عهده او گذاشته است. در همین راستا هم نباید دست به اقداماتی بزنند که با قوانین کشور میزبان مغایرت داشته و مقررات حاکم را نقض کنند.
آنها حتی اجازه بی توجهی به قوانین راهنمایی و رانندگی کشوری که در آن ماموریت خود را میگذرانند را هم ندارند.البته در صورت بروز تخلف از سوی دیپلماتها نحوه برخورد با آنها کاملا متفاوت خواهد بود.
مصونیت دیپلماتیک به معنی عدم رعایت قوانین کشور میزبان نیست
گفته می شود که پس از اتمام مراسم یادبود قربانبان پرواز ۷۵۲، تعدادی از حاضران با خروج از دانشگاه اقدام به دادن شعار کرده و خواستار برخورد جدی با مسببان این حادثه شده اند. در چنین شرایطی برای برقراری آرامش تعدادی از نیروهای انتظامی هم در محل حضور داشتند و قطعا پیوستن یک خارجی به چنین جمعی توجه ماموران انتظامی را حتی تحت عنوان توریست به خود جلب خواهد کرد چه برسد به یک دیپلمات. چرا که در صورت بروز هرگونه حادثه ای برای سفیر انگلیس باز هم ایران باید پاسخگو بود. در نتیجه ورود پلیس به موضوع نقض کنوانسیون ژنو نبوده است٬ چرا که راب مک ایر در یک تجمع مردمی حضور یافته بود که دچار احساسات شدید بوده اند و او به صورت عادی نباید در این محل حضور داشته باشد، چرا که تغییر جریان تجمع به سمت ناآرامی یا هر عامل دیگری می توانست برای شخص او خطر آفرین باشد و وزارت خارجه را با مشکلاتی به مراتب دشورا تر از امروز روبرو کند. هرچند ضوابط برخورد با دیپلمات های خارجی که ماموریت خود را سپری می کنند نسبت به سایرین متفاوت است، اما سئوال و جواب کردن ماموران انتظامی وقتی آنها در فضایی غیر دیپلماتیک که امکان تغییر فضای هیجانی در بین جمعیت وجود دارد، غیر معقول و دور از انتظار نخواهد بود.
در چنین شرایطی پلیس یا مراجع مربوطه کشومان باید موضوع را به وزارت خارجه اطلاع بدهند و این وزارت خانه از طریق ارسال پیام رسمی موضوع را به سفارت خانه آنها گزارش کند و اگر اتفاق حادی رخ داده باشد در نهایت امکان دارد حتی دیپلمات خاطی را به عنوان عنصر نامطلوب هم معرفی کرده و او باید در مهلتی که مقرر میشود کشور را ترک کند.
اغلب کشورها تلاش می کنند کنوانسیونهای وین مربوط به مزایا و مصونیتهای دیپلماتها را رعایت کنند هرچند که در اجزای آن شاید به یک اندازه دقت عمل به خرج ندهند٬ بخصوص باتوجه به اینکه تحولات ۵ دهه اخیر مفاهیم و تعاریف را در بسیاری از موارد دستخوش تغییر کرده است٬ به طوری که در حال حاضر الزاما در همه موارد براساس این کنوانسیونها عمل نمیشود، اما باوجود این مصونیتها، همواره به دیپلماتها در مورد رعایت و احترام به قوانین و مقررات کشور متوقف فیه توصیه میشود، چرا که همانطور که پیشتر گفته شد مصونیت دیپلماتیک به معنی عدم رعایت قوانین کشور میزبان نیست بلکه به معنی عدم امکان رسیدگی به تخلفات آنهاست.
مصونیت «دیپلماتیک» چیست؟
مصونیت دیپلماتیک به زبان ساده یعنی مامور سیاسی و فرستاده یک کشور در کشور دیگر، مورد تعرض و تعقیب قضایی قرار نمیگیرد. به زبان حقوقی، فرضیهای که امروزه مبنای مصونیت دیپلماتیک است، نظریه «مصلحت خدمت» است؛ به این معنا که سفیر در خارج از سرزمین محل خدمت خود فرض میشود، اما از استقلال و حقوقی که برای پیشرفت کار او لازم است ـ مانند آزادی و ایمنی از تعرض و تعقیب قانون کشور محل مأموریت ـ برخوردار است، زیرا برای مصلحت و پیشرفت کار او، ضروری به شمار میآید.
مصونیت دیپلماتیک در کنوانسیونی به نام «کنوانسیون وین درباره روابط دیپلماتیک» به رسمیت شناخته شده است. این معاهده بینالمللی که در آوریل ۱۹۶۱ مورد تایید ملل متحد قرار گرفته، در ۲۹ فروردین ۱۳۴۰ از سوی ایران امضا شده و سپس به تصویب مجلس وقت رسیده است. تنها نقطه امیدبخش نسبت به اجرای عدالت درباره ماموران سیاسی، در بند ۴ ماده ۳۱ این کنوانسیون به چشم میخورد که مقرر میدارد: «مصونیت قضایی مأمور سیاسی در کشور پذیرنده، او را از تعقیب قضایی کشور فرستنده معاف نخواهد کرد».
در بخش دیگری از این کنوانسیون، لزوم احترام ماموران سیاسی به قوانین کشوری که در آن ماموریت دارند مورد تاکید قرار گرفته است؛ چنان که ماده ۴۱ میگوید: «کلیه اشخاصی که از مزایا و مصونیتها بهرهمند میشوند بدون آن که به مزایا و مصونیتهای آنها لطمهای وارد شود مکلف هستند قوانین و مقررات کشور پذیرنده را محترم شمرده و از مداخله در امور داخلی آن کشور خودداری کنند.» البته این موضوع، به نظر میرسد صرفا جنبه توصیهای دارد و در کنوانسیون، ضمانت اجرایی برای آن پیشبینی نشده است؛ یعنی گفته نشده اگر ماموران سیاسی قوانین کشور پذیرنده را رعایت نکنند با آنان چه برخوردی میشود.
در برخی از قوانین داخلی نیز موضوع دیپلماتها و مصونیت آنان مورد توجه قانونگذار قرار گرفته است؛ چنان که در ماده ۶ قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۹۲ آمده است: «به جرائم مستخدمان دولت اعم از ایرانی یا غیرایرانی که در رابطه با شغل و وظیفه خود در خارج از قلمرو حاکمیت ایران مرتکب شدهاند و به جرائم مأموران سیاسی و کنسولی و دیگر وابستگان دولت ایران که از مصونیت سیاسی برخوردارند طبق قوانین جمهوری اسلامی ایران رسیدگی میشود.» این به آن معناست که به جرایم مامورانی که در خدمت دولت ایران نیستند، طبق قوانین ما رسیدگی نمیشود.
در حال حاضر وزارت امور خارجه کشورمان در انتظار ارائه اطلاعات از سوی نهادهای انتظامی است و پس از آن در رابطه با آنچه بازداشت سفیر انگلیس در تهران خوانده شده است اطلاع رسانی خواهد کرد.اما نباید فراموش کرد که اگرچه این دیپلمات بریتانیایی مطابق حقوق بین الملل از مزایا و مصونیتهای دیپلماتیک برخوردار است، اما باید در نظر داشت که اقدام او آن هم در این شرایط حساس مطابق با وظایف ذاتی یک ماموریت دیپلماتیک نیست. چراکه مطابق ماده ۳ کنوانسیون روابط دیپلماتیک ۱۹۶۱ مامور دیپلماتیک باید روابط دوستانه بین دو دولت را بسط دهد همچنین برای استحضار از سیر وقایع در دولت پذیرنده از ابزار مشروع و قانونی استفاده کند. در نتیجه حضور در یک گردهمایی هر چند مسالمت آمیز که دارای مجوز قانونی نبوده (هرچند که مخالفتی با برگزاری آن هم انجام نشده) را میتوان برخلاف این مقرره برشمرد.
باشگاه خبرنگاران
ویدیو/ منظور پس از مخالفت با واردات خودرو: نظرم درباره واردات خودرو نظر شخصی بود/ مکلف به اجرای قانون هستیم
تصویری باورنکردنی از پسر هادی چوپان/ فیگور مشابه گرگ ایرانی و فرزندش
تصاویر مظنونین حمله تروریستی در مسکو منتشر شد
ابطحی مجروح شد/ سارقین ناکام ماندند+ عکس
عکس/ پست اینستاگرام کنفدراسیون فوتبال آسیا به مناسبت آغاز سال نو
عکس/ کفشهای مرموز بایدن
عکس/ لوگوی گوگل برای نوروز ۱۴۰۳
عکس/ رئیسی با عباس قادری خواننده قدیمی دیدار کرد
مردی که ۷۰ سال با یک ریه آهنی زندگی کرد، درگذشت
عکس/ لحظۀ ترکیدن نارنجک دستساز در دست یک جوان
تصویری جدید از سید حسن نصرالله
انتشار تصاویر فوتوشاپی کیت میدلتون/ همسر ولیعهد انگلیس عذرخواهی کرد
تصویر آخرین حضور آیتالله جنتی درمجلس خبرگان
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
عکس/ کاشت نهال توسط رهبر انقلاب در روز درختکاری
عکس/ ملاقات امیر تتلو با مادر و خواهرش در حاشیه اولین جلسه دادگاه
عکس/ سیدحسن خمینی در حسینیۀ جماران رای خود را به صندوق انداخت
آیت الله مدرسی یزدی و طحان نظیف رای خود را به صندوق انداختند/ عکس
عکس/ محمدباقر قالیباف رأی خود را به صندوق انداخت
عکس/ آيتالله احمد جنتی رأی خود را به صندوق انداخت
ویدئو/ دو توصیه مهم حضرت آقا به مردم
عروس با کلاه ارتشی/ گزارش تصویری از ازدواج دانشجویی در دانشگاه افسری
عکس/ فرمانده مهدی برروی دیوارنگاره میدان انقلاب تهران
عکس/ دیدار غمانگیز فردوسیپور و جواد خیابانی/ عادل همکار قدیمی را فراموش نکرد
ببینید/بیانات رهبر انقلاب پس از کاشت نهال در روز درختکاری
عکس/ حضور حاج اسماعیل قاآنی در راهپیمایی ۲۲ بهمن
نمایش سامانه موشکی زمین به زمین «قیام» در حاشیه راهپیمایی ۲۲ بهمن
عکس / چهره درهم بایدن و هریس پس از حمله به پایگاه آمریکا در اردن
دیوارنگاره جدید میدان انقلاب/ عکس
عکس/ حضور شیخ زکزاکی در حرم حضرت معصومه(س)
عکسی از کارگردانی جواد عزتی در فیلم تمساح خونی
موشکهای سپاه دیشب با هشتگ کاپشن صورتی شلیک شد/ عکس
عکس/ جدیدترین دیوارنگاره میدان فلسطین با عنوان "تابوتهایتان را آماده کنید"
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای حمایت از تیم ملّی ایران/ عکس
عکسی دیده نشده از غلامرضا تختی در کربلا
رونمایی از نامه قدیمی غلامرضا تختی/عکس
پیکر دختر کاپشن صورتی با گوشواره قلبی در حمله تروریستی دیروز/ عکس
دیوارنگاره تهدیدآمیز میدان ولیعصر رونمایی شد / عکس
تصویری از دیدار «شهید صالح العاروری» با رئیس جمهور در ۳۰ خرداد ۱۴۰۲
آخرین تصویر ثبت شده از حاج قاسم سلیمانی قبل از شهادت
سردار سلیمانی و مادرش روی دیوارنگاره میدان ولیعصر + عکس
دیدار رئیسی با خانواده سردار شهید سید رضی موسوی
خوش و بش فردوسی پور و تاج در مراسم تشییع ملیکا محمدی/ عکس
عکسی از پدر محمدرضا گلزار در شب عروسی اش!
ایلان ماسک با لباس مخصوص ژاپنیها/ عکس
۳ کیلو پیچ و مهره در شکم یک بیمار اهوازی! +عکس
عکسی خاص از دیدار رئیسی از جزیره آشوراده
با پیگیری سازمان منطقه آزاد انجام شد؛ شرکت "غدیر" پروژههای ناتمام خود در کیش را تمام میکند
فرمانده کل سپاه در مراسم عزاداری ایام فاطمیه/ عکس
تصاویر ۱۱ شهید پاسگاه راسک
تصاویر/ لباسهای مولانا بعد از مرمت در قونیه
پوتین در اتوبان همت تهران!
اولين تصوير از تتلو در خاک ایران پس از بازداشت
عکس کمتر دیده شده از رهبر معظم انقلاب در مترو تهران
زوج هالیوودی در مسجد ابوظبی/ واکنشها به حجاب رزی هانتینگتون
عکس/ بقایای دانشگاه الازهر در غزه بعد از بمباران
دیوارنگاره میدان ولیعصر(عج) برای شهادت حضرت زهرا(ع)
لیلا حاتمی در مراسم چهلم داریوش مهرجویی و همسرش/ عکس
عکس یادگاری نوجوانان باستانیکار با رهبر انقلاب
عکس/ حدیث نصب شده در دیدار امروز ورزشکاران با رهبر انقلاب
اینفوگرافیک/ چه زمانی نباید خرما بخوریم؟
گفتگوی دو وزیر سابق در خصوص صداوسیما
توهین دوباره بایدن به پوتین
اینفوگرافیک/ کدام رذایل اخلاقی در قرآن آمده است؟
خودکشی یک دکتر جوان در دلفان / یک مسئول: زنگ خطر خودکشی رزیدنتها به صدا درآمد / عوامل انسانی دخیل قابل شناسایی و مجازات هستند
فرصت ویژه قلعهنویی برای صعود و اعتماد بیشتر به جوانان مقابل ترکمنستان
معاون حوزه علمیه ماهشهر به قتل رسید
اعلام جزئیات مذاکره استقلال با الهیار صیادمنش و دو لژیونر دیگر
بازگشت پرهزینه و ناموفق صداوسیما به سلبریتی ها/ پرداخت های میلیاردی صحت دارد؟
بزرگترین پیشرفتهای فناوری در سال گذشته چه بود؟
شماره تلفن های ضروری در عید نوروز
عکس/ مروری بر نامگذاری سالها توسط رهبر انقلاب از سال ۱۳۸۷ تا ۱۴۰۳
محبوس شدن در سرویس بهداشتی؛ اولین حادثه پایتخت در سال ۱۴۰۳
اینفوگرافیک/تولید دغدغه ی جدی رهبر انقلاب
جدول حقوق و دستمزد ۱۴۰۳ منتشر شد
هشدار پلیس فتا درباره تورهای لحظه آخری
توییت نماینده کارگری از جلسه تعیین دستمزد با وزیر کار
اینفوگرافیک/ توصیههایی برای جلوگیری از چاقی در ماه رمضان
اینفوگرافیک/ کمک به رفع خوابآلودگی رانندهها با چند روش ساده
هشدار نوروزی پلیس فتا: WiFi رایگان ترفند مجرمان سايبری است
هشدار سیلاب؛ مردم سعی کنند تا سال تحویل سفر نروند
ورود سامانه بارشی به کشور از امروز/ فروردینِ بارانی آغاز میشود
هفت زوج آقای گلی در فوتبال ایران/ اسدی - مغانلو زوج جدید میشوند؟
اجرای طرح ترافیک پایتخت تا ۲۸ اسفند/ جزییات اجرای طرح در نوروز
چطور اینترنت هدیه دولت را فعال کنیم؟
اینفوگرافیک/ با سرگیجههای بعد از افطار چه کنیم؟
رونمایی کیم از «قدرتمندترین» تانک جهان
اینفوگرافیک/ علت و راهکار رفع بوی بد دهان در روزهداری
افزایش کرایههای اتوبوس، تاکسی و مترو در سال ۱۴۰۳/ دریافت کرایههای جدید از اول اردیبهشت
توصیههای ایمنی وزارت بهداشت در چهارشنبهسوری
اینفوگرافیک/ چهارشنبهسوری؛ چی بود، چی شد
سومی کشتی فرنگی ایران در تورنمنت بلغارستان
نظر ۷ مرجع درباره مسافرتی که روزه را باطل نمیکند
شرایط و ضوابط فعالیت رستورانها در ماه رمضان/ استقرار بازرسان در مراکز پرتردد
اینفوگرافیک/ افسردهترین کشورهای ۲۰۲۴ را بشناسید
زمان دربی ۱۰۳ تغییر نکرد/ استقلال ـ پرسپولیس؛ چهارشنبه در آزادی
رونالدو یک جنگ تمام عیار در عربستان به راه انداخت!
جزئیات تکالیف نوروزی دبستانیها؛ پیک نوروزی حذف شد
پرشکستترین سپاهان تاریخ
اینفوگرافیک/ بهترین مواد مغذی برای سلامت مغز
ویدیو/ تفریحات خاص ظریف و همسرش در کیش
اطلاعیه پلیس به مناسبت ماه مبارک رمضان
سواد رسانهای/ ۱۰ نوع اشتباه و اطلاعات نادرست
بارش برف و وزش باد در ارتفاعات کشور/ از تردد در مسیرهای مستعد وقوع بهمن خودداری کنید
۱۸ اسفند؛ واریز دومین شارژ ۲۲۰ هزار تومانی طرح فجرانه کالابرگ
سواد رسانهای/ پروپاگاندا چیست و چه اهدافی دارد؟
اولین قضاوت یک داور زن در داربی تهران
عکس/ حسن روحانی در مجلس خبرگان
برگزاری داربی چهارشنبه ۲۳ اسفند تنها با ۴۵ هزار تماشاگر
این شما و جولان صبانتیون؛ مبارک آنان که رای ندادند!
سواد رسانهای/ چگونه اخبار جعلی را تشخیص دهیم؟
۳۰ کاندیدای پیشتاز در تهران عضو کدام فهرست انتخاباتی بودند؟
روند بازار ارز تهران بعد از انتخابات ۱۱ اسفند چگونه خواهد بود؟
کلیه مدارس استان تهران روز شنبه تعطیل است
اینفوگرافیک/ نکات مهم بیانات رهبر انقلاب درباره انتخابات
با چه مدارک شناسایی میتوانیم رأی دهیم؟
پرداخت بیمه بیکاری مشروط شد
اعلام رسمی محرومیت سنگین پوگبا از فوتبال
قیمت سکه افزایشی شد
رای نهایی درباره حرکت جنجالی رونالدو اعلام شد